АРХЕАЛАГІЧНЫЯ ДАСЛЕДАВАННІ Ў СІСТЭМЕ МЕРАПРЫЕМСТВ ПА РЭСТАЎРАЦЫІ ШЛЯХЕЦКІХ СЯДЗІБ І РЭЗІДЭНЦЫЙ XVI–XIХ стст. НА БЕРАСЦЕЙШЧЫНЕ
Архітэктурна-археалагічныя даследаванні на Беларусі распачаліся з канца 80-х гг. ХХ ст. Гэта дазволіла пашырыць крынічную базу, удасканаліць методыку і эмпірычны вопыт даследчыкаў-археолагаў. Ажыўленне рэстаўрацыйных прац на Беларусі назіраецца з пачатку 2000-х гг. у выніку ўдасканалення заканадаўчай базы і пашырэнню рэстўрацыйнай справы.
У прадстаўленай працы адлюстраваны асноўныя праблемы і этапы арганізацыі археалагічных даследаванняў шляхецкіх рэзідэнцый XVI–XIX стст. на прыкладзе рэстаўруемых аб’ектаў з тэрыторыі Брэсцкай вобласці.
У артыкуле вызначаюцца асноўныя мэты і задачы архітэктараў-праекціроўшчыкаў і археолагаў, якія сумесна працуюць на помніках сядзібнай і рэзідэнцыянальнай архітэктуры. Даецца характарыстыка этапам даследчых мерапрыемств на помніках дадзенай катэгорыі.
Адзначаюцца асноўныя дасягненні аўтара ў археалагічным вывучэнні на шэрагу рэстаўруемых шляхецкіх сядзіб і рэзідэнцый Берасцейшчыны: г.п. Ружаны Пружанскага р-на (комплекс Сапегаў XVI–XVIII стст.); в. Скокі Брэсцкі р-н (комплекс Нямцэвічаў XVIII ст.); г. Косава Івацэвіцкі р-н (комплекс Пуслоўскіх XIX ст.); в. Грушаўка Ляхавіцкі р-н (комплекс Рэйтанаў XIX ст.).
Вынікі працы археолагаў перадаюцца ў праектную арганізацыю для дапаўнення, ўдакладнення і карэктыроўкі шырокага кола праектнай дакументацыі па рэстаўрацыі і ўзнаўленню канкрэтных аб’ектаў. Апроч гэтага, навуковая інфармацыя пра шэраг дабытых артэфактаў выкарыстоўваецца рэстаўратарамі ў працах па аднаўленню ўнутранных інтэр’ераў некаторых рэзідэнцый. Самі археалагічныя калекцыі з раскопак пасля навуковай і камеральнай апрацоўкі перадаюцца на захаванне ў фонды рэгіянальных музеяў з наступнай прэзентацыяй у экспазіцыях.
У арганізацыі археалагічных даследаванняў на рэстаўруемых сядзібных і рэзідэнцыянальных комплексах Берасцейшчыны важную ролю адыгрывае прынцып шчыльнага супрацоўніцтва археолагаў з архітэктарамі-праекцероўшчыкамі і будаўнікамі-рэстаўратарамі. Гэта сумесная праца адлюстравалася ў рэальна адрэстаўраваных і ўзноўленых архітэктурных помніках, якія сталі неад’емнай часткай гісторыка-культурнай спадчыны Беларусі.
Architectural and archaeological research in Belarus began in the late 80s of the twentieth century. This allowed us to expand the source base, improve the methodology and empirical experience of researchers-archaeologists. The revival of restoration works in Belarus has been observed since the early 2000s as a result of the improvement of the legislative framework and expansion of the restoration business.
The present work reflects the main problems and stages of the organization of archaeological research of gentry residences of the XVI–XIX centuries on the example of restored objects from the territory of the Brest region.
The article defines the main goals and objectives of architects-designers and archaeologists who work together on the monuments of manor and residential architecture. The article describes the stage of research activities on the monuments of this category.
Highlights the main achievements of the author in the archaeological study in a row of the gentry estates and residences of Brest: Ruzhany Pruzhany district (Sapieha palace XVI–XVIII); Skoki Brest district (Nemtsevich residence XVIII); Kosovo Ivatsevichi district (Puslowski palace XIX); Grushevka Lyakhovichy district (Rejtan manor XVIII).
Results of the work of archaeologists are transmitted to the project organization to supplement, clarify and correct a wide range of project documentation for the restoration and restoration of specific objects. In addition, scientific information about a number of recovered artifacts is used by restorers in the restoration of the interior interiors of some residences. The archaeological collections themselves from the excavations, after scientific and cameral processing, are transferred for preservation to the funds of regional museums with subsequent presentation in expositions.
Principle of close cooperation of archaeologists with architects-designers and builders-restorers plays an important role in the organization of archaeological research on the restored manor and residence complexes of the Brest region. This joint work is reflected in the really restored and recreated architectural monuments, which have become an integral part of the historical and cultural heritage of Belarus.
Науковці Інституту українознавства взяли участь у серії науково-освітніх заходів «Мовознавці актуалізують»
Історичні витоки та виклики новітньої російсько-української війни: матеріали міжнародної наукової конференції у Варшавському університеті
11–12 квітня 2024 р. у Інституті історії Варшавського університету відбулася міжнародна наукова конференція «Stosunki polsko-ukraińskie wobec rosyjskiej agresji na Ukrainę: konteksty historyczne i współczesne», в якій взяли участь провідні історики та політологи Польщі та України, серед них наші колеги із відділу «Центр дослідження українсько-польських відносин».