ҐРУНТОВІ ПОХОВАННЯ ПЕРІОДУ КИЇВСЬКОЇ РУСІ В БАСЕЙНІ РІКИ ГОРИНЬ
У статті проаналізовано понад 80 ґрунтових поховань періоду Київської Русі в басейні річки Горинь. Більшість з них (65 %) були досліджені на міських та сільських могильниках протягом останніх 25 років. Існує два типи взаємного розташування поселення і могильника: 1) поселення розташоване на березі річки, а могильник за межами населеного пункту; 2) могильник функціонував в межах населеного пункту. В Пересопниці було досліджено рови, які відділяли могильник від поселення. Більшість ґрунтових могил були викопані до материкового рівня тому їх контури важко виділити. У деяких випадках нам вдалося визначити, що могили мають прямокутну або овальну форму. Тіла похованих лежали витягнуті на спині, руки були зігнуті в ліктях та покладені на кістках тазу, на хребцях чи грудях. У більшості випадках голова похованого була орієнтована на захід або південний захід (87,3 %). Ці елементи похоронного ритуалу вказують на християнський канон. У 19 могилах ми знайшли речі, серед них кераміку, інструменти, речі домашнього вжитку, частини одягу, прикраси, предмети християнського культу. Аналіз елементів похоронного обряду дозволяє зробити висновок, що на території Волинської височини в XII столітті широко поширився звичай поховання в могилі за християнським каноном.
поховання, могильник, Київська Русь, басейн річки Горинь, християнство.
Archiealohija i numizmatyka Bielarusi. (1993). Minsk: Bielaruskaja encyklapiedyja, 702 pp. (in Belarusian).
Andrukh, S. I., Yel'nikov, M. V., & Toshchev, G. N. (2001). Raskopki na mogil'nike Mamay-Gora. Arkheolohichni vidkryttya v Ukrayini 1999–2000 rr. Kyiv, 68–69 (in Russian).
Antonovich, V. B. (1901). Arkheologicheskaya karta Volynskoy gubernii. Trudy 11 Arkheologicheskogo sʹyezda, 1. Moskva, 1–133 (in Russian).
Antonovich, V. B. (1901a). Raskopki kurganov v ZapadnoyVolyni. Trudy 11 Arkheologicheskogo sʹyezda. Moskva, 134–140 (in Russian).
Blifeld, D. I. (1977). Davnoruski pamyatky Shestovytsi. Kyiv: Naukova dumka, 235 pp. (in Ukrainian).
Vynokur, I. S., Zhurko, O. I., Mehey, V. P., & Yakubovskyy, V. I. (2004). Litopysnyy Hubyn 12–13 st. Bolokhivska zemlya. Kyiv–Kamyanetsʹ-Podilskyy–Khmelnytskyy–Starokostyantyniv, 208 pp. (in Ukrainian).
Vlasova, G. M. (1961). Drevne russkiy mogil'nik v s. Zbuzh. Kratkie soobshhenija Іnstituta arheologii Akademii nauk UkrSSR, 11, 91–92 (in Russian).
Goncharov, V. K. (1950). Raykovetskoye gorodishche. Kiev: Izd-vo Akademii nauk UkrSSR, 218 pp. (in Russian).
Hrushevskyy, M. (1991). Istoriya Ukrayiny-Rusy, 1. Kyiv: Naukova dumka, 648 pp. (in Ukrainian).
Hupalo, V. (2006). Berestyanski kurhanni mohylnyky kintsya 10–12 st. Lviv, 108 pp. (in Ukrainian).
Dolzhenko, Yu., & Pryshchepa, B. (2016). Antropolohichni materialy 10–13 st. Pohorynskykh mist Dorohobuzha i Peresopnytsi. Materials and studies on archaeology of Sub-Carpathian and Volhynian area, 20, 165–190 (in Ukrainian).
Zayats, Yu. A. (1983). Kurgannyy mogil'nik Izyaslavlya. Drevnerusskoye gosudarstvo i slavyane (materialy simpoziuma, posvyashchennogo 1500-letiyu Kiyeva). Minsk: Nauka i tekhnika, 36–40 (in Russian).
Ivakin, V. H. (2008). Khrystyyanski pokhovalni pamyatky davnoruskoho Kyeva.
Kyiv, 265 pp.
(in Ukrainian).
Kiliyevich, S. R., & Orlov, R. S. (1985). Novoye o yuvelirnom remesle Kiyeva. Arkheologicheskiye issledovaniya Kiyeva 1978–1983 gg. Kiev: Naukova dumka, 61–76 (in Russian).
Kolchin, B. A. (1959). Zhelezoobrabatyvayushcheye remeslo Novgoroda Velikogo. Materialy i issledovanija po arheologii USSR, 65, 7–120 (in Russian).
Korzukhina, G. F., & Peskova, A. A. (2003). Drevnerusskiye enkolpiony. Nagrudnyye kresty-relikvarii 10–13 vv. Sankt-Peterburg, 432 pp. (in Russian).
Lyaska, V. (2013). Pokhovalni kompleksy knyazhoyi doby u verkhivyakh Zakhidnoho Buhu. Materials and studies on archaeology of Sub-Carpathian and Volhynian area, 17, 169–192 (in Ukrainian).
Morgunov, YU. YU. (1991). Letopisnyy gorod Ksnyatin i yego nekropol' na Sule. Kratkie soobshhenija Іnstituta arheologii Akademii nauk USSR, 205. Moskva, 38–45 (in Russian).
Motsya, A. P. (1990). Pogrebal'nyye pamyatniki yuzhnorusskikh zemel' 9–13 vv. Kiev, 156 pp. (in Russian).
Nazarov, O. V., Kvitnytskyy, M. V., & Shlyakhovyy, K. V. (2005). Pokhovannya kochivnyka zolotoordynskoho chasu bilya s. Pokrovske. Arkheolohichni doslidzhennya v Ukrayini 2003–2004 rr. Zaporizhzhya: Dyke Pole, 238–240 (in Ukrainian).
Perkhavko, V. B. (1986). Zapadnoslavyanskiye elementy v rannesrednevekovoy kul'ture mezhdurech'ya Dnepra i Nemana. Kratkie soobshhenija Іnstituta arheologii Akademii nauk USSR, 187. Moskva, 28–35 (in Russian).
Petehyrych, V. M. (1995). Kurhany volynyan poblyzu s. Maydan-Lypnenskyy. Materials and studies on archaeology of Sub-Carpathian and Volhynian area, 6, 238–249 (in Ukrainian).
Petehyrych, V. (2011). Pro odne pokhovannya knyazhoyi doby z Volyni. Materials and studies on archaeology of Sub-Carpathian and Volhynian area, 15, 162–172 (in Ukrainian).
Pyvovarov, S. (2006). Seredniovichne naselennya mezhyrichchya verkhnioho Prututa Serednioho Dnistra. Chernivtsi: Zelena Bukovyna, 300 pp. (in Ukrainian).
Naukovyi arkhіv Іnstytutu arkheolohii Natsionalnoi akademii nauk Ukrainy. Prishchepa, B. A. (1984). Otchet o rabote arkheologicheskoy ekspeditsii Rovenskogo krayevedcheskogo muzeya v 1983 godu. Spr. 1983/95, 33 pp. (in Russian).
Pryshchepa, B. A. (2002). Volynski skarby kintsya 11 – pochatku 12 st. “A sy e yeho sryebro”. Zbirnykpratsnaposhanuchlena-korespondenta Natsionalnoi akademii nauk Ukrayiny M. F. Kotlyara z nahody 70-richchya. Kyiv, 105–112 (in Ukrainian).
Pryshchepa, B. A. (2004). Arkheolohichna kolektsiya z Torhovytsi u fondakh Rivnenskoho krayeznavchoho muzeyu. Volynskyy muzey: istoriya i suchasnist. Naukovyy zbirnyk, 3. Lutsk, 218–222 (in Ukrainian).
Pryshchepa, B. A. (2008). Arkheolohichni doslidzhennya slovyano-ruskykh pamyatok u tsentralniy chastyni Rivnoho. Aktualni problemy vitchyznyanoyi ta vsesvitnioy iistoriyi. Naukovi zapysky Rivnenskoho derzhavnoho humanitarnoho universytetu, 14. Rivne, 155–164 (in Ukrainian).
Pryshchepa, B. A. (2011). Dorohobuzh na Horyni u 10–13 st. Rivne, 250 pp. (in Ukrainian).
Pryshchepa, B. (2016). Pohorynski mista v 10–13 st. Rivne, 298 pp. (in Ukrainian).
Pryshchepa, B. A., Voytyuk, O. P., & Chekurkov, V. S. (2016). Rozkopki v Peresopnytsi. Arkheolohichni doslidzhennya v Ukrayini. Kyiv, 164–166 (in Ukrainian).
Fondy Rivnenskoho oblasnoho krayeznavchoho muzeyu. № 22940. Pryshchepa, B. A., Chekurkov, V. S., Pozikhovskyy, O. A., Samolyuk, V. O., & Tkach, V. V. (2008). Zvit pro arkheolohichni ekspertyzy ta rozvidky na terytoriyi Rivnenskoyi oblasti u 2007 rotsi., 220 pp. (in Ukrainian).
Pshenychnyy, Yu. (2015). Doslidzhennya u Dubni poblyzu Spaso-Preobrazhenskoyi tserkvy na ostrovi Kempa. Arkheolohichni doslidzhennya v Ukrayini 2014. Kyiv, 210–212 (in Ukrainian).
Rappoport, P. A. (1976). Raskopki tserkvi “Staraya kafedra” vo Vladimire-Volynskom. Arheologicheskie otkrytija 1975 goda. Moskva: Nauka, 384–385 (in Russian).
Sahanovič, H. M. (2001). Prylady pracy i pobytovyja rečy. Asartymient, typalohija, chranolohija. Archiealohija Bielarusi Pomniki XIV–XVIII st., 4. Minśk: Bielaruskaja navuka, 260–277 (in Belarusian).
Naukovyi arkhіv Іnstytutu arkheolohii Natsionalnoi akademii nauk Ukrainy. № 4315. Spr. 1964/25. Svyeshnikov, I. K. (1965). Zvit z roboty Rovenskoyi arkheolohichnoyi ekspedytsiyi v 1964 r., 45 pp. (in Ukrainian).
Svyeshnikov, I. K., & Nikolchenko, Yu. M. (1982). Dovidnyk z arkheolohiyi Ukrayiny: Rovenska oblast. Kyiv: Naukova dumka, 115 pp. (in Ukrainian).
Sedov, V. V. (1982). Vostochnyye slavyane v 6–13 vv. Moskva: Nauka, 327 pp. (in Russian).
Sedova, M. V. (1981). Yuvelirnyye izdeliya drevnego Novgoroda (10–15 vv.). Moskva, 196 pp. (in Russian).
Syerov, O. V. (1997). Davnʹorusʹki selyshcha 10 – seredyny 13 st. Kyyivskoho Podniprovya. Pivdennoruske selo 9–13 st. Kyiv, 99–114 (in Ukrainian).
Sytyy, YU. M. (2013). Khrystyyanskyy tsvyntar na Zamkoviy hori v Lyubechi (za materialamy zvitiv B. O. Rybakova). Arkheolohiya i davnya istoriya Ukrayiny, 11 Seredniovichni mista Polissya. Kyiv: PP “Vydavnytstvo “Starodavniy Svit”, 152–164 (in Ukrainian).
Naukovyi arkhіv Іnstytutu arkheolohii Natsionalnoi akademii nauk Ukrainy. Spr. 1947/6. Smishko, M. YU. (1948). Zvit za robotu Dubenskoyi arkheolohichnoyi rozvidkovoyi ekspedytsiyi 1947 roku. 100 pp. (in Ukrainian).
Fondy Rivnenskoho oblasnoho krayeznavchoho muzeyu. № 24142. Terskyy, V. S. (1978). Zvit pro robotu Peresopnytskoho arkheolohichnoho zahonu Volyno-Podilskoyi ekspedytsiyi Instytutu suspilnykh nauk Akademii Nauk UkrSSR v 1977 r., 48 pp. (in Ukrainian).
Naukovyi arkhіv Іnstytutu arkheolohii Natsionalnoi akademii nauk Ukrainy. Spr. 1979/139.
Terskyy, V. S. (1980). Zvit z roboty Rovenskoho davnioruskoho zahonu
Volyno-Podilskoyi arkheolohichnoyi ekspedytsiyi Instytutu suspilnykh nauk
Akademii Nauk UkrSSR, 26 zhovtnya – 28 lystopada 1979 r.,
44 pp.
(in Ukrainian).
Naukovyi arkhіv Іnstytutu arkheolohii Natsionalnoi akademii nauk Ukrainy. Spr. 1984/138. Terskyy, V. S. (1985). Zvit pro provedenu robotu Rovenskoyu davnioruskoyu ryativnoyu arkheolohichnoyu ekspedytsiyeyu Instytutu suspilnykh nauk Akademii Nauk UkrSSR z 3.07. po 3.09.1984 r., 44 pp. (in Ukrainian).
Terskiy, V. S. (1990). Peremil'. Arkheologiya Prikarpattya, Volyni i Zakarpat'ya (ranneslavyanskiy i drevnerusskiy periody). Kiev: Naukova dumka, 146–147 (in Russian).
Terskyy, S. (2006). Luchesk 10–15 st. Lviv: Vyd-vo Natsionalnoho universytetu “Lvivska politekhnika”, 252 pp. (in Ukrainian).
Terskyy, S. (2013). Khramova
dilyanka na dytyntsi litopysnoyi Peresopnytsi u svitli arkheolohichnykh
doslidzhen. Materials and studies on archaeology of Sub-Carpathian
and Volhynian area, 17, 252–263
(in Ukrainian).
Timofeyev, Ye. I. (1961). Rasseleniye yugo-zapadnoy gruppy vostochnykh slavyan po materialam mogil'nikov10–13 vv. Sovetskaja arheologija, 3, 56–75 (in Russian).
Tomenchuk, B. (2006). Arkheolohiya nekropoliv Halycha i Halytskoyi zemli. Oderzhavlennya. Khrystyyanizatsiya. Ivano-Frankivsk, 328 pp. (in Ukrainian).
Fylypchuk, M. (2004). Ryativni arkheolohichni roboty v litopysnomu Plisnesku v 2001, 2003 rr. Arkheolohichni vidkryttya v Ukrayini 2002–2003 rr. Kyiv, 328–333 (in Ukrainian).
Tsynkalovskyy, O. (1937). Materiyaly do arkheolohiyi Volodymyrskoho povitu. Zapysky Naukovoho Tovarystva Shevchenka, 154. Lviv, 183–240 (in Ukrainian).
Tsynkalovskyy, O. (1986). Stara Volyn i Volynske Polissya. (Krayeznavchyy slovnyk vid naydavnishykh chasiv do 1914 roku), 2. Vinnipeh, 622 pp. (in Ukrainian).
Yahodynska, M., & Ilchyshyn, V. (2015). Doslidzhennya bilya s. Kordyshiv Shumskoho rayonu Ternopilskoyi oblasti. Arkheolohichni doslidzhennya v Ukrayini 2014. Kyiv, 219–220 (in Ukrainian).
Cynkalowski, O. (1961). Materialy do pradziejow Wołynia i Polesia Wołynskiego. Warszawa, 302 pp. (in Polish).
Dzik, M. (2014). Metalowe ozdoby i czȩści stroju. Średniowieczne cmentarzysko w Czarnej Wielkie, 2. Białystok, 161–194 (in Polish).
Florek, M. (2009). Obrządek pogrzebowy w międzyrzeczu Weprza i Bugu we wczesnym średniowieczu. Pogranicze polsko-ruskie we wczesnym średniowieczu na Lubelszczyźnie. Lublin, 53–72 (in Polish).
Hupało, W. (2011). Wczesnośredniowieczne cmentarzyska Dźwinogrodu (Ukraina): kwestia periodyzacji i chronologii. “In silvis, campis… et urbe” Średniowieczny obrządek pogrebowy na pograniczu polsko-ruskim. Rzeszów–Sanok, 233–245 (in Polish).
Jakimowicz, R. (1934). Szlak wyprawy kijowskiej Bolesława Chrobrego. Rocznik Wołyński, 3. Łuck,
10–104 (in Polish).
Kuśnierz, J. (2011). Średniowieczne cmentarzysko szkieletowe na majdanie grodziska w Gródku (stan. 1A), pow. Hrubieszowski, woj. Łubelskie, w świetle zachowanej dokumentacij badań archeologicznych komisji Grodów Czerwieńskich (1952–1955). “Insilvis, campis… eturbe” Średniowieczny obrządek pogrebowy na pograniczu polsko-ruskim. Rzeszów–Sanok, 247–266 (in Polish).
Kóčka-Krenz, H. (1993). Biżuteria północno-zachodnio-slowiańska we wczesnym średniowieczu. Poznań, 157 pp. (in Polish).
Kozak-Zychman, W. (1998). Wczesnośredniowieczne cmentarzyska kompleksu grodowego
“Chermna-Cherwienia” w świetle badań archeologiczno-antropologicznyh. Mynule i suchasne Volyni: Oleksandr Tsynkalovskyy i
Volyn. Materialy 9 naukovoyi istoryko-krayeznavchoyi mizhnarodnoyi
konferentsiyi
20–23 sichnya 1998 roku. Lutsk: Nadstyrya,
147–151 (in Polish).
Musianowicz, K. (1948–1949). Kabłączki skroniowe – próba typologii i chronologii. Świаtowit, 20,
115–232 (in Polish).
Musianowicz, K. (1951). Z zagadnień osadnictwa wczesnohistorycznego, pow. Sokołów Podlaski. Wiadomości Archeologiczne, 17, 229–250 (in Polish).
Rauhut, L. (1960). Wczesnośredniowieczne materiały arheologiczne z terenów Ukrainy w Państwowym Muzeum Archeologicznym w Warszawie. Materiały wczesnośredniowieczne, 5, 231–260 (in Polish).
Stecki, T.-J. (1888). Z boru i stepu. Obrazy i pamiątki. Kraków, 347 pp. (in Polish).
Zoll-Adamikowa, H. (1969). Wczesnośredniowieczne cmentarzyska szkieletowe Małopolski, 2, Analiza. Wrocław–Warszawa–Kraków, 220 pp. (in Polish).
ISSN 2223-1218
The article analyzes more than 80 soil burials of the Kyiv Rus period found in the Basin of Horyn River. Most of them (65%) were explored in urban and rural burial grounds during the last 25 years. There are two types of the settlement and burial ground mutual location: 1) the settlement was located along the bank of the river and the burial ground was outside the settlement; 2) the burial ground was located within the settlement. In Peresopnytsia, the exploration has found ditches, which separated burial grounds from the settlement. Most soil graves were dug to the mainland level and their contours are difficult to define. In some cases, we managed to define that the graves had rectangular or oval shape. The bodies of the buried people lay stretched on the back, arms were folded in elbows and hands were placed on the bones of the pelvis, on the vertebrae or on the chest. In most burials, the head of the buried person is west- or south-west oriented (87,3%). These elements of the burial ritual indicate the canon of Christianity. In 19 graves, we have found things, among them there is earthen ware, tools, house hold things, parts of clothes, decorations, and objects of Christian worship. The analysis of the elements of the burial ritual leads to the conclusion that within the territory of Volyn elevation the custom of burying in the grave according to the Christian canon became widespread in the 12th century.
Archiealohija i numizmatyka Bielarusi. (1993). Minsk: Bielaruskaja encyklapiedyja, 702 pp. (in Belarusian).
Andrukh, S. I., Yel'nikov, M. V., & Toshchev, G. N. (2001). Raskopki na mogil'nike Mamay-Gora. Arkheolohichni vidkryttya v Ukrayini 1999–2000 rr. Kyiv, 68–69 (in Russian).
Antonovich, V. B. (1901). Arkheologicheskaya karta Volynskoy gubernii. Trudy 11 Arkheologicheskogo sʹyezda, 1. Moskva, 1–133 (in Russian).
Antonovich, V. B. (1901a). Raskopki kurganov v ZapadnoyVolyni. Trudy 11 Arkheologicheskogo sʹyezda. Moskva, 134–140 (in Russian).
Blifeld, D. I. (1977). Davnoruski pamyatky Shestovytsi. Kyiv: Naukova dumka, 235 pp. (in Ukrainian).
Vynokur, I. S., Zhurko, O. I., Mehey, V. P., & Yakubovskyy, V. I. (2004). Litopysnyy Hubyn 12–13 st. Bolokhivska zemlya. Kyiv–Kamyanetsʹ-Podilskyy–Khmelnytskyy–Starokostyantyniv, 208 pp. (in Ukrainian).
Vlasova, G. M. (1961). Drevne russkiy mogil'nik v s. Zbuzh. Kratkie soobshhenija Іnstituta arheologii Akademii nauk UkrSSR, 11, 91–92 (in Russian).
Goncharov, V. K. (1950). Raykovetskoye gorodishche. Kiev: Izd-vo Akademii nauk UkrSSR, 218 pp. (in Russian).
Hrushevskyy, M. (1991). Istoriya Ukrayiny-Rusy, 1. Kyiv: Naukova dumka, 648 pp. (in Ukrainian).
Hupalo, V. (2006). Berestyanski kurhanni mohylnyky kintsya 10–12 st. Lviv, 108 pp. (in Ukrainian).
Dolzhenko, Yu., & Pryshchepa, B. (2016). Antropolohichni materialy 10–13 st. Pohorynskykh mist Dorohobuzha i Peresopnytsi. Materials and studies on archaeology of Sub-Carpathian and Volhynian area, 20, 165–190 (in Ukrainian).
Zayats, Yu. A. (1983). Kurgannyy mogil'nik Izyaslavlya. Drevnerusskoye gosudarstvo i slavyane (materialy simpoziuma, posvyashchennogo 1500-letiyu Kiyeva). Minsk: Nauka i tekhnika, 36–40 (in Russian).
Ivakin, V. H. (2008). Khrystyyanski pokhovalni pamyatky davnoruskoho Kyeva.
Kyiv, 265 pp.
(in Ukrainian).
Kiliyevich, S. R., & Orlov, R. S. (1985). Novoye o yuvelirnom remesle Kiyeva. Arkheologicheskiye issledovaniya Kiyeva 1978–1983 gg. Kiev: Naukova dumka, 61–76 (in Russian).
Kolchin, B. A. (1959). Zhelezoobrabatyvayushcheye remeslo Novgoroda Velikogo. Materialy i issledovanija po arheologii USSR, 65, 7–120 (in Russian).
Korzukhina, G. F., & Peskova, A. A. (2003). Drevnerusskiye enkolpiony. Nagrudnyye kresty-relikvarii 10–13 vv. Sankt-Peterburg, 432 pp. (in Russian).
Lyaska, V. (2013). Pokhovalni kompleksy knyazhoyi doby u verkhivyakh Zakhidnoho Buhu. Materials and studies on archaeology of Sub-Carpathian and Volhynian area, 17, 169–192 (in Ukrainian).
Morgunov, YU. YU. (1991). Letopisnyy gorod Ksnyatin i yego nekropol' na Sule. Kratkie soobshhenija Іnstituta arheologii Akademii nauk USSR, 205. Moskva, 38–45 (in Russian).
Motsya, A. P. (1990). Pogrebal'nyye pamyatniki yuzhnorusskikh zemel' 9–13 vv. Kiev, 156 pp. (in Russian).
Nazarov, O. V., Kvitnytskyy, M. V., & Shlyakhovyy, K. V. (2005). Pokhovannya kochivnyka zolotoordynskoho chasu bilya s. Pokrovske. Arkheolohichni doslidzhennya v Ukrayini 2003–2004 rr. Zaporizhzhya: Dyke Pole, 238–240 (in Ukrainian).
Perkhavko, V. B. (1986). Zapadnoslavyanskiye elementy v rannesrednevekovoy kul'ture mezhdurech'ya Dnepra i Nemana. Kratkie soobshhenija Іnstituta arheologii Akademii nauk USSR, 187. Moskva, 28–35 (in Russian).
Petehyrych, V. M. (1995). Kurhany volynyan poblyzu s. Maydan-Lypnenskyy. Materials and studies on archaeology of Sub-Carpathian and Volhynian area, 6, 238–249 (in Ukrainian).
Petehyrych, V. (2011). Pro odne pokhovannya knyazhoyi doby z Volyni. Materials and studies on archaeology of Sub-Carpathian and Volhynian area, 15, 162–172 (in Ukrainian).
Pyvovarov, S. (2006). Seredniovichne naselennya mezhyrichchya verkhnioho Prututa Serednioho Dnistra. Chernivtsi: Zelena Bukovyna, 300 pp. (in Ukrainian).
Naukovyi arkhіv Іnstytutu arkheolohii Natsionalnoi akademii nauk Ukrainy. Prishchepa, B. A. (1984). Otchet o rabote arkheologicheskoy ekspeditsii Rovenskogo krayevedcheskogo muzeya v 1983 godu. Spr. 1983/95, 33 pp. (in Russian).
Pryshchepa, B. A. (2002). Volynski skarby kintsya 11 – pochatku 12 st. “A sy e yeho sryebro”. Zbirnykpratsnaposhanuchlena-korespondenta Natsionalnoi akademii nauk Ukrayiny M. F. Kotlyara z nahody 70-richchya. Kyiv, 105–112 (in Ukrainian).
Pryshchepa, B. A. (2004). Arkheolohichna kolektsiya z Torhovytsi u fondakh Rivnenskoho krayeznavchoho muzeyu. Volynskyy muzey: istoriya i suchasnist. Naukovyy zbirnyk, 3. Lutsk, 218–222 (in Ukrainian).
Pryshchepa, B. A. (2008). Arkheolohichni doslidzhennya slovyano-ruskykh pamyatok u tsentralniy chastyni Rivnoho. Aktualni problemy vitchyznyanoyi ta vsesvitnioy iistoriyi. Naukovi zapysky Rivnenskoho derzhavnoho humanitarnoho universytetu, 14. Rivne, 155–164 (in Ukrainian).
Pryshchepa, B. A. (2011). Dorohobuzh na Horyni u 10–13 st. Rivne, 250 pp. (in Ukrainian).
Pryshchepa, B. (2016). Pohorynski mista v 10–13 st. Rivne, 298 pp. (in Ukrainian).
Pryshchepa, B. A., Voytyuk, O. P., & Chekurkov, V. S. (2016). Rozkopki v Peresopnytsi. Arkheolohichni doslidzhennya v Ukrayini. Kyiv, 164–166 (in Ukrainian).
Fondy Rivnenskoho oblasnoho krayeznavchoho muzeyu. № 22940. Pryshchepa, B. A., Chekurkov, V. S., Pozikhovskyy, O. A., Samolyuk, V. O., & Tkach, V. V. (2008). Zvit pro arkheolohichni ekspertyzy ta rozvidky na terytoriyi Rivnenskoyi oblasti u 2007 rotsi., 220 pp. (in Ukrainian).
Pshenychnyy, Yu. (2015). Doslidzhennya u Dubni poblyzu Spaso-Preobrazhenskoyi tserkvy na ostrovi Kempa. Arkheolohichni doslidzhennya v Ukrayini 2014. Kyiv, 210–212 (in Ukrainian).
Rappoport, P. A. (1976). Raskopki tserkvi “Staraya kafedra” vo Vladimire-Volynskom. Arheologicheskie otkrytija 1975 goda. Moskva: Nauka, 384–385 (in Russian).
Sahanovič, H. M. (2001). Prylady pracy i pobytovyja rečy. Asartymient, typalohija, chranolohija. Archiealohija Bielarusi Pomniki XIV–XVIII st., 4. Minśk: Bielaruskaja navuka, 260–277 (in Belarusian).
Naukovyi arkhіv Іnstytutu arkheolohii Natsionalnoi akademii nauk Ukrainy. № 4315. Spr. 1964/25. Svyeshnikov, I. K. (1965). Zvit z roboty Rovenskoyi arkheolohichnoyi ekspedytsiyi v 1964 r., 45 pp. (in Ukrainian).
Svyeshnikov, I. K., & Nikolchenko, Yu. M. (1982). Dovidnyk z arkheolohiyi Ukrayiny: Rovenska oblast. Kyiv: Naukova dumka, 115 pp. (in Ukrainian).
Sedov, V. V. (1982). Vostochnyye slavyane v 6–13 vv. Moskva: Nauka, 327 pp. (in Russian).
Sedova, M. V. (1981). Yuvelirnyye izdeliya drevnego Novgoroda (10–15 vv.). Moskva, 196 pp. (in Russian).
Syerov, O. V. (1997). Davnʹorusʹki selyshcha 10 – seredyny 13 st. Kyyivskoho Podniprovya. Pivdennoruske selo 9–13 st. Kyiv, 99–114 (in Ukrainian).
Sytyy, YU. M. (2013). Khrystyyanskyy tsvyntar na Zamkoviy hori v Lyubechi (za materialamy zvitiv B. O. Rybakova). Arkheolohiya i davnya istoriya Ukrayiny, 11 Seredniovichni mista Polissya. Kyiv: PP “Vydavnytstvo “Starodavniy Svit”, 152–164 (in Ukrainian).
Naukovyi arkhіv Іnstytutu arkheolohii Natsionalnoi akademii nauk Ukrainy. Spr. 1947/6. Smishko, M. YU. (1948). Zvit za robotu Dubenskoyi arkheolohichnoyi rozvidkovoyi ekspedytsiyi 1947 roku. 100 pp. (in Ukrainian).
Fondy Rivnenskoho oblasnoho krayeznavchoho muzeyu. № 24142. Terskyy, V. S. (1978). Zvit pro robotu Peresopnytskoho arkheolohichnoho zahonu Volyno-Podilskoyi ekspedytsiyi Instytutu suspilnykh nauk Akademii Nauk UkrSSR v 1977 r., 48 pp. (in Ukrainian).
Naukovyi arkhіv Іnstytutu arkheolohii Natsionalnoi akademii nauk Ukrainy. Spr. 1979/139.
Terskyy, V. S. (1980). Zvit z roboty Rovenskoho davnioruskoho zahonu
Volyno-Podilskoyi arkheolohichnoyi ekspedytsiyi Instytutu suspilnykh nauk
Akademii Nauk UkrSSR, 26 zhovtnya – 28 lystopada 1979 r.,
44 pp.
(in Ukrainian).
Naukovyi arkhіv Іnstytutu arkheolohii Natsionalnoi akademii nauk Ukrainy. Spr. 1984/138. Terskyy, V. S. (1985). Zvit pro provedenu robotu Rovenskoyu davnioruskoyu ryativnoyu arkheolohichnoyu ekspedytsiyeyu Instytutu suspilnykh nauk Akademii Nauk UkrSSR z 3.07. po 3.09.1984 r., 44 pp. (in Ukrainian).
Terskiy, V. S. (1990). Peremil'. Arkheologiya Prikarpattya, Volyni i Zakarpat'ya (ranneslavyanskiy i drevnerusskiy periody). Kiev: Naukova dumka, 146–147 (in Russian).
Terskyy, S. (2006). Luchesk 10–15 st. Lviv: Vyd-vo Natsionalnoho universytetu “Lvivska politekhnika”, 252 pp. (in Ukrainian).
Terskyy, S. (2013). Khramova
dilyanka na dytyntsi litopysnoyi Peresopnytsi u svitli arkheolohichnykh
doslidzhen. Materials and studies on archaeology of Sub-Carpathian
and Volhynian area, 17, 252–263
(in Ukrainian).
Timofeyev, Ye. I. (1961). Rasseleniye yugo-zapadnoy gruppy vostochnykh slavyan po materialam mogil'nikov10–13 vv. Sovetskaja arheologija, 3, 56–75 (in Russian).
Tomenchuk, B. (2006). Arkheolohiya nekropoliv Halycha i Halytskoyi zemli. Oderzhavlennya. Khrystyyanizatsiya. Ivano-Frankivsk, 328 pp. (in Ukrainian).
Fylypchuk, M. (2004). Ryativni arkheolohichni roboty v litopysnomu Plisnesku v 2001, 2003 rr. Arkheolohichni vidkryttya v Ukrayini 2002–2003 rr. Kyiv, 328–333 (in Ukrainian).
Tsynkalovskyy, O. (1937). Materiyaly do arkheolohiyi Volodymyrskoho povitu. Zapysky Naukovoho Tovarystva Shevchenka, 154. Lviv, 183–240 (in Ukrainian).
Tsynkalovskyy, O. (1986). Stara Volyn i Volynske Polissya. (Krayeznavchyy slovnyk vid naydavnishykh chasiv do 1914 roku), 2. Vinnipeh, 622 pp. (in Ukrainian).
Yahodynska, M., & Ilchyshyn, V. (2015). Doslidzhennya bilya s. Kordyshiv Shumskoho rayonu Ternopilskoyi oblasti. Arkheolohichni doslidzhennya v Ukrayini 2014. Kyiv, 219–220 (in Ukrainian).
Cynkalowski, O. (1961). Materialy do pradziejow Wołynia i Polesia Wołynskiego. Warszawa, 302 pp. (in Polish).
Dzik, M. (2014). Metalowe ozdoby i czȩści stroju. Średniowieczne cmentarzysko w Czarnej Wielkie, 2. Białystok, 161–194 (in Polish).
Florek, M. (2009). Obrządek pogrzebowy w międzyrzeczu Weprza i Bugu we wczesnym średniowieczu. Pogranicze polsko-ruskie we wczesnym średniowieczu na Lubelszczyźnie. Lublin, 53–72 (in Polish).
Hupało, W. (2011). Wczesnośredniowieczne cmentarzyska Dźwinogrodu (Ukraina): kwestia periodyzacji i chronologii. “In silvis, campis… et urbe” Średniowieczny obrządek pogrebowy na pograniczu polsko-ruskim. Rzeszów–Sanok, 233–245 (in Polish).
Jakimowicz, R. (1934). Szlak wyprawy kijowskiej Bolesława Chrobrego. Rocznik Wołyński, 3. Łuck,
10–104 (in Polish).
Kuśnierz, J. (2011). Średniowieczne cmentarzysko szkieletowe na majdanie grodziska w Gródku (stan. 1A), pow. Hrubieszowski, woj. Łubelskie, w świetle zachowanej dokumentacij badań archeologicznych komisji Grodów Czerwieńskich (1952–1955). “Insilvis, campis… eturbe” Średniowieczny obrządek pogrebowy na pograniczu polsko-ruskim. Rzeszów–Sanok, 247–266 (in Polish).
Kóčka-Krenz, H. (1993). Biżuteria północno-zachodnio-slowiańska we wczesnym średniowieczu. Poznań, 157 pp. (in Polish).
Kozak-Zychman, W. (1998). Wczesnośredniowieczne cmentarzyska kompleksu grodowego
“Chermna-Cherwienia” w świetle badań archeologiczno-antropologicznyh. Mynule i suchasne Volyni: Oleksandr Tsynkalovskyy i
Volyn. Materialy 9 naukovoyi istoryko-krayeznavchoyi mizhnarodnoyi
konferentsiyi
20–23 sichnya 1998 roku. Lutsk: Nadstyrya,
147–151 (in Polish).
Musianowicz, K. (1948–1949). Kabłączki skroniowe – próba typologii i chronologii. Świаtowit, 20,
115–232 (in Polish).
Musianowicz, K. (1951). Z zagadnień osadnictwa wczesnohistorycznego, pow. Sokołów Podlaski. Wiadomości Archeologiczne, 17, 229–250 (in Polish).
Rauhut, L. (1960). Wczesnośredniowieczne materiały arheologiczne z terenów Ukrainy w Państwowym Muzeum Archeologicznym w Warszawie. Materiały wczesnośredniowieczne, 5, 231–260 (in Polish).
Stecki, T.-J. (1888). Z boru i stepu. Obrazy i pamiątki. Kraków, 347 pp. (in Polish).
Zoll-Adamikowa, H. (1969). Wczesnośredniowieczne cmentarzyska szkieletowe Małopolski, 2, Analiza. Wrocław–Warszawa–Kraków, 220 pp. (in Polish).
ISSN 2223-1218
Науковці Інституту українознавства взяли участь у серії науково-освітніх заходів «Мовознавці актуалізують»
Історичні витоки та виклики новітньої російсько-української війни: матеріали міжнародної наукової конференції у Варшавському університеті
11–12 квітня 2024 р. у Інституті історії Варшавського університету відбулася міжнародна наукова конференція «Stosunki polsko-ukraińskie wobec rosyjskiej agresji na Ukrainę: konteksty historyczne i współczesne», в якій взяли участь провідні історики та політологи Польщі та України, серед них наші колеги із відділу «Центр дослідження українсько-польських відносин».