W ykorzystanie badań dialektologicznych dla historii mówionej

Автор
Janusz A. Rieger
DOI
Анотація
Artykuł przedstawia potrzeby, możliwości i zasady wykorzystania badań językoznawczych dla poznania historii na przykładzie własnego doświadczenia z eksploracji na Podolu i Wołyniu na przełomie XX i XXI wieku. Uznałem za konieczne połączenie badań nad językiem z zapisem tragicznych często losów Polaków w Ukrainie sowieckiej. Obszerny kwestionariusz opiera się na wskazaniu zagadnień, a w ich ramach – bardziej szczegółowych pytań o początki władzy sowieckiej, kolektywizację, warunki życia i pracy, represje: aresztowania, tortury, deportacje, rozstrzeliwania, prześladowania za wiarę itd. Kwestie dotyczące języka są wplecione w te pytania. W miarę możliwości starano się zapisywać dłuższe relacje. Publikacje fragmentów tekstów okazały się zbyt trudne dla czytelnika-niejęzykoznawcy mimo uproszczenia pisowni fonetycznej. Stąd propozycja dalszego zbliżenia pisowni do ogólnopolskiej. Przewiduję publikację tekstów w układzie tematycznym. Przytoczone fragmenty pokazują jaki wkład do historii mówionej wnoszą zebrane nagrania, a zarazem jak wygląda język naszych informatorów.
Ключові слова
dialektologia i jej społeczne zadania, historia mówiona, życie w Związku Sowieckim.
Повний текст
Завантажити оригінал
Author
Janusz A. Rieger
DOI
Annotation
In this article, the author presents how to gather and utilize dialectological investigations to obtain important historical facts, addressing needs, possibilities, and principles. It is based on the auther's experience of exploration in Podolia and Wolhynia at the turn of the 20th century. Combining dialectological research with recording the tragic history of the Polish population in Ukraine during the Soviet period is quite necessary. An extensive questionnaire indicates the main problems, and within them, more detailed questions concerning the beginning of the Soviet rule, collectivization, life and work conditions, repressions (arrests, torture, deportations, executions), and persecutions of parental faith. Language problems are interspersed in these questions. We tried to record as many long stories as possible. The publication of collected texts appeared unfortunately too diffi cult for understanding by the reading public despite the simplifi cation of phonetic transcription. Therefore, the author proposes a further approach to standard orthography. One foresees the publication of texts and their fragments in a thematic arrangement. Cited fragments demonstrate a contribution to an oral history obtained by our records and at the same time the dialectal language of our informants.
Keywords
dialectology and its social objectives, oral history, life in the Soviet Union.
Оголошення:
Новини:

Захист дисертаційної роботи О.М. Осаульчука

11 вересня 2025 р. о 12:00 год. на засіданні спеціалізованої вченої ради Д 35.222.01 в Інституті українознавства ім. І. Крип’якевича НАН України за адресою м. Львів, вул. В. Винниченка, 24 (3-й поверх, конференц зала НТШ) відбудеться захист дисертаційної роботи О.М. Осаульчука «Археологічні дослідження у зонах новобудов України у ХХ  першій чверті ХХІ ст.» (дисертація на здобуття наукового ступеня кандидата історичних наук за спеціальністю 07.00.04 – археологія).

Марина Демедюк взяла участь у літньому інституту “Witnessing the War on Ukraine: Testimonies as Cultural Heritage for Future Memory Landscapes»

28-31 липня 2025 року старша наукова співробітниця відділу української літератури Марина Демедюк взяла участь у літньому інституту “Witnessing the War on Ukraine: Testimonies as Cultural Heritage for Future Memory Landscapes», що вже вчетверте організувала Українська асоціація усної історії з метою концептуалізації та збереження свідчень війни як культурної спадщини та будівельного блоку майбутньої історичної пам’яті України.