W ykorzystanie badań dialektologicznych dla historii mówionej
Автор
Janusz A. Rieger
DOI
Анотація
Artykuł przedstawia potrzeby, możliwości i zasady wykorzystania
badań językoznawczych dla poznania historii na przykładzie własnego
doświadczenia z eksploracji na Podolu i Wołyniu na przełomie XX
i XXI wieku. Uznałem za konieczne połączenie badań nad językiem
z zapisem tragicznych często losów Polaków w Ukrainie sowieckiej.
Obszerny kwestionariusz opiera się na wskazaniu zagadnień, a w ich
ramach – bardziej szczegółowych pytań o początki władzy sowieckiej,
kolektywizację, warunki życia i pracy, represje: aresztowania, tortury,
deportacje, rozstrzeliwania, prześladowania za wiarę itd. Kwestie
dotyczące języka są wplecione w te pytania. W miarę możliwości starano
się zapisywać dłuższe relacje. Publikacje fragmentów tekstów okazały się
zbyt trudne dla czytelnika-niejęzykoznawcy mimo uproszczenia pisowni
fonetycznej. Stąd propozycja dalszego zbliżenia pisowni do ogólnopolskiej.
Przewiduję publikację tekstów w układzie tematycznym. Przytoczone
fragmenty pokazują jaki wkład do historii mówionej wnoszą zebrane
nagrania, a zarazem jak wygląda język naszych informatorów.
Ключові слова
dialektologia i jej społeczne zadania, historia mówiona,
życie w Związku Sowieckim.
Повний текст
Завантажити оригінал
Author
Janusz A. Rieger
DOI
Annotation
In this article, the author presents how to gather and utilize dialectological
investigations to obtain important historical facts, addressing needs, possibilities,
and principles. It is based on the auther's experience of exploration in Podolia
and Wolhynia at the turn of the 20th century. Combining dialectological research
with recording the tragic history of the Polish population in Ukraine during the
Soviet period is quite necessary. An extensive questionnaire indicates the main
problems, and within them, more detailed questions concerning the beginning of
the Soviet rule, collectivization, life and work conditions, repressions (arrests,
torture, deportations, executions), and persecutions of parental faith. Language
problems are interspersed in these questions. We tried to record as many long
stories as possible. The publication of collected texts appeared unfortunately
too diffi cult for understanding by the reading public despite the simplifi cation
of phonetic transcription. Therefore, the author proposes a further approach to
standard orthography. One foresees the publication of texts and their fragments
in a thematic arrangement. Cited fragments demonstrate a contribution to an oral
history obtained by our records and at the same time the dialectal language of
our informants.
Keywords
dialectology and its social objectives, oral history, life in the Soviet
Union.
Full text
Download the original
Оголошення:
Новини:
Побачила світ аналітична записка «Державна політика подолання конфліктів історичної пам’яті у процесі консолідації української політичної нації в умовах російсько-української війни»
Публікація підготовлена за сприяння Національного фонду досліджень України. Її авторами є науковці, котрі працюють у проєкті «Історична памʼять українців в умовах війни: від конфронтації до консолідації»(2023.03/0207): Г. Дидик-Меуш (керівник проєкту), Роман Голик, Ірина Орлевич, Павло Артимишин, Наталія Колб, Наталія Мисак та Емілія Казан.
Всеукраїнська наукова конференція «Проблеми дослідження українського визвольного руху ХХ століття»
Запрошуємо на Всеукраїнську наукову конференцію «Проблеми дослідження українського визвольного руху ХХ століття», яка відбудеться 3 жовтня 2025 р.